- MAILEGUTZA: hizkuntza batek bere hitz altxorrera beste hizkuntza batetik hartutako elementu lexikalak ekartzea eta etxekotzea da.
Lexikoa etengabe eraberritzen da; tresnak, asmakariak eta aurkikuntzak izendatzeko, maiz, beste hizkuntzetara jotzen da.
Osagai hauek mailegatu ohi dira:
. Hitz osoak: Edozein hizkuntzatatik hartutako hitzak dira: sintagma, liburu, auto, informatika, whiski...
. Kultura erroak: Latinetik edo grekotik hartutako aurrizki eta atzizkiak: telegarraio, minigona, hipermerkatu, krioskopia, fotosintesia, ...
. Hizki arruntak: Erromantzeetatik hartutako aurrizkiak eta atzizkiak: burutazio, amorrazio, barkazio, txikizio, amorante, atarramendu, desegin, desagertu, desbideratu...
. Hitz multzoak: Euskaran fosildurik gelditu diren erdarazko esamoldeak: doministiku (dominus tecum), auskalo (a buscarlo)...
arrozkoletxe (arroz con leche), puntapaixak (puntas de París), mesanotxe, fildeferra (fil de fer) ...
Ba al dakizu nondik datorren " ojalá " espresioa?
Arabieratik noski. Arabierazko law šá lláh esaldiak 'Allah-k nahi badu' esan nahi du eta zerbait gertatzea gustatuko litzaigukenean esan ohi dugu.
. Kalkoak: Hizkuntza bateko hitz edo esamoldeak ordezkatzeko, beste hizkuntza batetik hartzen diren hitz edo esamoldeei deritze.
Euskaraz, esaterako, jatorrak direnak baztertu, eta batzuetan erdarakadak sortzen dira: *ilea hartu, *faltan bota...
Onartzeko kalkoak: izar (zinema arloan), disko gogorra, posta elektronikoa (informatikan),
Baztertzeko kalkoak: euskararen
sistema gramatikala urratzen duen elementu-konbinazioz eratutako kalkoak.
curriculum, ratio, eliza, liburua, gerezia, ezpata, printzea ...
grève > greba ; charmant > xarmant
. Gaztelaniatikoak: arrazoi, arrisku, errekargu, eszena, makillajea, kartela, koadernoa, errenta...
. Ingelesetikoak: beisbol, futbol, e-mail, film, footing, eslogan, best seller, master, robot, radar, beat, yuppie, break dance, tamagotchi, stop, marketin, software, jazz, whisky, rock, basic, handicap, lamoru, best-seller, cocktail...
JOKUA: aurkitu hitz hauen jatorria. KLIK
"Latinezko euskal hitzak" artikulua irakurri: KLIK